PALING ( DEEL I )

.
Paling is nu verboden. Misschien moeten de boeren meer gif in de sloten lozen, want toen ze dat deden was er paling in overvloed. Sinds we kapitalen uitgeven aan milieubeheer en de hoeveelheid milieu-activisten omgekeerd evenredig is aan het aantal stukken wild, verdwijnt er steeds meer vis en wild. Het aantal ratten en vossen neemt toe, en vogeltjes staan binnen de beleidsplannen inmiddels boven de mens.
Toch is een paling een sterk beest, maar het moet naar ‘buiten’ kunnen. Die kunnen zelfs hele afstanden afleggen door nat gras en modderwegen om naar zee te willen.

klik op de afbeeldingen voor vergroting
Maar sinds gescheiden waterlopen, macadamwegen en afgesloten uitwatering naar zee, is dat gedaan. De mogelijkheden om via spuien de Schelde in te geraken zijn nagenoeg verdwenen. Het is inmiddels als met zoveel zaken in de natuur. Slecht en dom beheer, en dan strafbaar maken. Alsof dat helpt. Ge moet al zéér lokaal in een circuit zitten, wilt ge nog echte ‘krekenpaling' met zijn bijzondere smaak te pakken kunnen krijgen. Het is een bizar misverstand dat paling niet naar ‘grond’ mag smaken. De kweekpaling ? Die smaakt nergens naar, en wordt tegen absurde prijzen verkocht.

 

Reizend in 1972 door Ierland als ‘tinkers’ met een ‘horse & caravan’, zagen we in het heldere water van beekjes de paling naar de worm toe zwemmen.

De zigeunerok die mijn mama met mijn tante voor me maakte..

 

Voor vissers is Ierland een paradijs. Toe we de palingen meenamen om op te eten, vroegen de Ieren ons verwonderd of we really snake gingen eten. Inmiddels is Ierland een van de grote leveranciers van kweekpaling..

HOE VANG JE PALING ? (nu illegaal..)

1. Met de hengel en palinghaken (wat langer en smal voor hun typische bek) met een worm of een stukje dode vis. Of zelfs met kaas
2. Met een kruisnet zeer oude traditie in Zeeuws-Vlaanderen; inmiddels verboden). Lees hier over het einde van ‘André en zijn kruisnet’

3. Met een klein kruisnetje en de ‘tros’, dat is een ca. 1 mtr lange sajettedraad, waar ge levende pieren met een grove stopnaald op rijgt. Het alternatief is de pieren los in een stuk nylonkous doen, waardoor ze blijven leven en friemelen, wat de paling aantrekt. Als de paling toehapt, blijft hij met zijn tanden haken achter de nylondraadjes en slingert ge hem er uit. In een netje of een parapluie.

4. Met een lange lijn met ca. 15 haken met pieren, die ge verzwaart met een stukje ijzer, maar dat was al verboden, en valt binnen de categorie ‘stropen’

5. Met palingfuiken, die vroeger wel eens door deugnieten werden gelicht..

6. En veel vroeger met een met een steen verzwaarde jute zak aan een touw waarin slachtafval. De paling kroop in de zak. Men gebruikte daarvoor ook wel een paardekop, want paling is een aasvreter. Net zoals garnalen en wullocks in de zee. Verdronken zeelieden kunnen onder de wullocks zitten….

PALING SLACHTEN

 

Op een NRC-ste voor koken brengt een grappenmaker een ‘Top drie mooi doodgaan’   

Op 3 plaatst hij als mooiste dood, het slachten van paling. Hij schrijft: “Hak hem de kop af en de aal springt over het aanrecht als serpentine on speed.” Zoals wel meer, wanneer men bij de NRC over ´eten´en ´koken´ spreekt, slaat dat als een tang op een varken.

Mijn reactie staat er bij en geeft gelijk de wijze aan, waarop ge een paling doodt en slacht:
1. “Wat een onzin ! Ten eerste wentel je de levende paling door droog zand, en hoe je op het idee komt hem over de aanrecht te laten spartelen, is al een vraag op zich. Je hebt duidelijk nog nooit paling geslacht. Ten tweede hak je de kop niet af, maar snij je met een scherp mes de keel door tot (!)op het vel in de nek. Daar pak je kop en vel beet en trekt het vel af. Na hem gestroopt en in stukken gesneden te hebben en gekuist te hebben, zijn er nog spiercontracties (ook in de stukken) te zien als je zout op de stukjes gooit… Je stukje is duidelijk ironisch bedoeld, maar je verkoopt onzin.. “
2. Spoel de paling en droog af; snijd in stukken van ca. 4-5 cm beetje afhankelijk van de dikte. Ik gooi die stukken op een theedoek en zout ze voor het bakken. Schrik niet als de doodstille stukken dus opnieuw tot leven komen, en raap Thieme op van de vloer, die inmiddels is flauw gevallen.

Een paling is een bijzonder wezen. Als ge ooit levende paling koopt, en ge legt hem op zijn rug op een krant of een droge ondergrond, en ge strijkt hem over zijn buik, dan blijft hij doodstil liggen. Velen geloven dat niet, en de weddenschap dat dat wel gebeurt, leverde mijn man al menig pintje op. Ik ben daar liever niet bij, want er zijn dan altijd van die grappenmakers, die mij vragen “Hé Marieke ! Als gij op uw rug ligt en ik strijk over uw buik, blijft ge dan ook braaf liggen ?” Ge kent dat soort onnozele gasten wel.

De volgende aflevering kom ik met twee recepten:
- Palink (West-Vlaams) in’t groen
- Palink in de gelei

Als cultureel slot, een stuk muziek dat mij zeer roert.
Van Henry Purcell,'Strike the violin', en gezongen door Andreas Scholl.
Wat het paling te doen heeft ? 
Spleen, weemoed, heimwee naar de tijd dat ik als klein meisje naast mijn papa zat op een èrpelzak als hij viste, en natuur en mens nog in harmonie waren...
En ik mijn blik over de Vlaamse einder, met zijn naar het oosten overhellende bomen door de immer straffe westenwind, kon laten gaan, zonder windmolens die meer kosten dan opleveren, en de ambtelijke bemoeizucht, die het wezen van de gewone mens aantast..
Miljaar, wat zijn we veel kwijtgeraakt…!   

 

klik op de afbeelding voor de muziek !