Voor R.
Yerba mate is een kruid in Zuid Amerika, hierba in het Spaans, wat je drinkt als thee. In Lissabon kan je het ook krijgen (erva mate), zelfs gerookte mate (erva mate queimado).
Uitspraak. Yerba (kruid): zjÈrbah; mate: mÀteh; hierba: jÈrbah; erva: Èrba; queimado: kÉÍmahdoe wat overigens letterlijk "verbrandt" betekent.
Familie van de hulst, Ilex paraguayense.
Gedroogd ziet het er zo uit:
Maar één ding nu: je drinkt het niet uit een theekopje maar uit een kalebasje, wat meestal mate wordt genoemd; in Uruguay noemden ze het een cuya [kÓÉjah]. Dat is er ook de reden van dat buiten Uruguay altijd gesproken wordt over yerba mate en mate (het spul en het kalebasje) en in Uruguay over resp. mate en cuya. Corrigeer me indien nodig.
In Venezuela kennen ze het niet want Z. dacht, gevraagd daarnaar, dat ik "dodelijk kruid" bedoelde, en inderdaad: als je er een subjonctief in smokkelt dan betekent het dat.
En je drinkt het met een zilveren "rietje", de bombilla [bombÍÉljah].
Bombilla betekent bommetje (en lamp); dat refereert aan het (meestal) bolle uiteinde:
Dat kalebasje volproppen met mate, bombilla erin steken, kokend water erop gieten. En dan gaat het in de rondte, want je drinkt allemaal uit hetzelfde kalebasje. Of beter: uit dezelfde bombilla. Vloeistof op? Gewoon weer water erop. Overigens wordt de bombilla er niet altijd vóór het water ingestoken maar ook wel erna; daar is dikwijls discussie over.
Mate schijnt overigens goed voor de hersenen te zijn:
