De Havelaar in het Frans ontvangen.
In de inleiding en in de biografie, beide uitstekend, juiste opmerkingen over z’n levenswijze. Zie Karel van het Reve, Ik heb nooit iets gelezen. “Wat deed Dekker anders dan [net als die regent] goederen en diensten in ontvangst nemen zonder daarvoor te betalen? [...] Ook had hij een menigte cliënten die hij met weldaden moest overladen, net als die regent die zo’n grote familie had”.
Hermans wordt ook twee keer genoemd.
Dekker’s noten alsdus aangeduid, overige noten zeer correct. Dekker’s Franse teksten natuurlijk onvertaald en aangeduid met een asterix.
Tekst Fransoos die slecht Nederlands spreekt wordt Duitser die slecht Frans spreekt.
“Havelaar stond op en vaagde zich iets van het voorhoofd” (Karel: “Tot daar loopt het boek als een trein”) wordt “Havelaar se leva, et fit le geste de chasser quelque chose de son front”, en deed het gebaar van verjagen iets van het voorhoofd. Mooi want in het Frans heb je bij mijn weten geen woord met dezelfde lading als vagen.
Die Bei van Tunis, “De Bei van Tunis kreeg een koliek als hij het wapperen hoorde van de Nederlandse vlag”, is ook heel redelijk vertaald; het blijft natuurlijk erg moeilijk zo te vertalen dat het effect van de tekst bewaard blijft.
Ik heb het gelezen tot dat voorhoofd, dus die steenhouwer is ook al voorbij gekomen. Saidja en Adinda nog niet, twee namen waarover Kousbroek zich ooit ergens kwaad maakte.
Ook hier struikel je over in Bordeaux
Recept
Paling in pikante saus, All i Pebre, oost Spanje
Wordt geserveerd als hoofdgerecht, maar ook als tapa bij bier.
Haal de paling uit en stroop hem.
Snijd in stukjes van ongeveer drie centimeter en bak die kort aan in olijfolie.
Voeg op laag vuur kokend water toe (de paling moet onder staan) en kruid met pikant paprikapoeder.
Laat op halfhoog vuur garen, zonder deksel op de pan.
Maak in een vijzel of blender een puree van knoflook, amandelen, peterselie en geweekte saffraan (met het weekwater).
Voeg het mengsel toe aan de paling en laat die garen.
Kook, als hoofdgerecht, wortel mee en/of doperwten en/of stukjes aardappel; serveer met rijst.
En na een sjieke en een gewone straat nu een volksbuurtstraat
Vanavond mooie tomatensaus, pasta, kippebout, dus daarover hoef ik niet verder uit te weiden?wijden. Alhoewel, door die saus gaan zwarte olijven en stukjes pimientos del piquillo.
Prachtige uitslag F 1. Volgende zondag moet ik om vier uur in die kliniek zijn, F 1 is 14.00-16.00 dus moet ik een hotelkamer huren.
En wat vielen Williams en BMW tegen, om maar niet te spreken over Ferrari, en die hele stal tot nu toe.
Morgen op deze oude gammele computer SP1 en SP2 installeren om er überhaupt internet en een nieuwe printer op te kunnen zetten, dat wordt nog wat. Trouwens hoe krijg ik daar zonder internet-software internet op? En trouwens Bruno liet ‘m een paar uur geleden vallen; werkt sindsdien stukken beter en sneller. “My grandmother used to say ‘anything mechanical, just give it a good bang’”. Aosteham voor wie weet... En ook Aosteham voor wie weet waaruit, uit het hoofd geciteerd, het volgende is, omdat ik de titel en de auteur kwijt ben. Vies tiepe met viezige garage en benzinepomp in klein Amerikaans dorpje, altijd zat in de kroeg, altijd klagend geen vrouw te kunnen vinden omdat ie maar een oog heeft. “Tell’em yr dung’s grown sence y lost yr eye”. Dung is pik.
Het Verhaal
4 “Kunstenaars drukken gevoelens uit”
(Hier begint het al een beetje te dagen dat ik gelijk heb als ik, oserai je le dire, poneer dat Karel beïnvloed is door Godfried. Niet door de olijke Godfried maar door de serieuze, in de Volkskrant en in Elzevier; later meer daarover.)
Daar begon het dus allemaal mee. “Gelul” zei ik, want ik had van Karel van het Reve in Uren met Henk Broekhuis het essay gelezen met de Van het Reviaanse titel Bij het vorige stukje hebt u misschien gedacht: nou ja, dat van die potloden [fallische symbolen], dat geloven misschien een heleboel mensen, maar ik geloof dat helemaal niet. Maar nu heb ik iets dat u vast en zeker ook gelooft: dat kunstenaars gevoelens uitdrukken. Het essay begint met “Karl Popper noemt dit een ´lege´ stelling. Daar bedoelt hij mee dat iedereen bij alles wat hij doet iets laat merken van zijn gevoelens. Iemand die schildert of componeert of schrijft verschilt hierin niet van iemand die chauffeert of glazen wast of Frans doceert. Wie zegt dat het merkwaardige van kunstenaars is dat ze gevoelens uitdrukken lijkt op iemand die zegt dat het merkwaardige van katten is dat ze levende jongen ter wereld brengen.” (Laat ik voor de duidelijkheid toevoegen dat Van het Reve met “iemand die schildert of componeert of schrijft” niet een geëngageerd kunstenaar bedoelt.)
“Gelul” zei ik dus en ik vervolgde met, deels aan Van het Reve ontleend, "Hoe kan ik dan die schilderijen van Ket zo mooi vinden terwijl zijn gevoelens me geen ene moer interesseren? In welke passage zitten dan die gevoelens van Mozart voor dat 11-jarige nichtje? Waarom vind ik die vazen van Reinheimer zo mooi, terwijl ik haar voor een uiterst abject persoon houd? Ik krijg trouwens nog zesduizend gulden van haar ook nog. Al jaren."
Eerlijk gezegd interesseren de gevoelens van Ket me wel: de gevoelens van iemand die zijn hele leven in noord Bennekom heeft doorgebracht, en één keer één nacht van huis geweest is. Naar zuid Bennekom. Maar met die schilderijen heeft dat niks te maken.
“Kunstenaars drukken gevoelens uit” is een “lege” stelling, een niet-falsifieerbare stelling. Eigenlijk zouden we er dus niet over moeten discussiëren. In dit soort discussies wijzigt het gezichtspunt de problematiek volledig. Enkele voorbeelden. Bomans citeert met genoegen Sint Bernard: "Het is niet in het bewustzijn waar de vrucht zich bevindt, maar in de handeling van het grijpen ervan." Maar hij schrijft ook "Het genot om iets te bekijken is de realiteit van het ding, het hebben ervan een idee, een voorstelling, een fictie." En de uitspraak van Sint Bernard is ook in tegenspraak met wat Proust over die madeleines schrijft: "Het is duidelijk dat de waarheid die ik zoek zich niet in die madeleines bevindt maar in mij."
(Veel kunstenaars denken natuurlijk wel dat ze gevoelens uitdrukken...)
