(Geen best boek...)
(Maar ja, je leert altijd wat)
De Surinaamse keuken
Wat me op de eerste plaats opviel: veel Indonesische dingen (logisch; er wonen veel van oorsprong Javanen, geïmporteerd om een middenstand te vormen), maar wat ik bedoel: in dat Antillianse kookboek van laatst (of behandelde ik dat nog niet?) vind je dat helemaal niet.
Nou ja, dat kan natuurlijk ook aan de samensteller liggen.
Ook veel Hindoestaans natuurlijk.
Bhoedjal gos, rundvlees met kerrie. Zie hier (alle links hier in een nieuw venster).
Wat viel er zoal op?
Heel veel
Ingrediënten
* Masoesa (of masoes), we hadden het er laatst over.
Voor gele rijst.
Dat blijkt een vruchtje van de gemberfamilie.
Herinner me dat ze ook een soort heel kleine kokosnootjes hebben met geel vel en wat ze ook voor gele rijst gebruiken. Ik maakte dat ooit. Smaakt heel erg subtiel.
* Mung bonen ("urdi")
Methi. Fenegriek.
Phulauri. Kleine balletjes van gele split-erwten puree
Napi. Taro.
* Ze eten erg zout want ze zweten veel.
Als je bakkeljauw klaarmaakt zoals op de verpakking staat dan verzout je.
En in een gerecht vond ik zoete ketjap + zoute ketjap + een bouillonblokje + zoute garnalen + trassi.
* Ze maken loempia-vellen van maïzena.
Net als de loempia's van de Chinees en uit de diepvries. Die kan je zowel rauw als gebakken goed houden.
"Echte" loempia's van rijstvellen niet. Dat zakt zowel rauw als gebakken uit mekaar.
Gammapoeder: maïzena.
* "Brand de rijsthalmen en wrijf ze fijn"
Sopropo, bittermeloen
Dit is overigens wel een heel erg wild exemplaar...
Raar
* "Twee takjes soepgroente"
* "Een half eetlepeltjes selderie"
* "djeroek purut". Djeroek poeroet of jeruk purut, ja. ("citrus zuur", soort limoenblad)
* "Bruine Chinese poeder"
Ik mag aannemen dat bedoeld is snees poeirie, Chinees vijf kruiden poeder.
* "Roer de boter los samen met het ei"
* "ketoembardjinten" (geen drukfout; het komt dikwijls voor).
Moet zijn (Indonesisch) ketoembar (korianderzaad) én djinten (komijnzaad) lijkt me
* Lauki.
Search the blog.
Lekkere kalebas.
Zoutvlees, salt meat, sowtoe meti
Nomenclatuur
* Kasaba soepoe, u raadt het al.
Maar watra (water) is ook soep...
* Djiendja bierie. Gemberbier.
* Gropesi. Tauge.
* Nanasi. Ananas.
* Birambi. Soort stervrucht maar dan zonder die ribben. Erg lekker.
* Baka bana. Bakbanaan.
Bacoven: banaan.
* Soekwa. Luffa, vleugelkomkommer, zie hier. Ook gambas genoemd.
* Sjoerkoro, soerkoro. Zuurkool.
* Abongra. Sesam.
* Papa. Pap.
* Curacaose oranje. Sinaasappel.
Maar ook apersi.
* Pangpoeng. Pompoen.
* Komro komro. Komkommer.
* Krioro. Criollo, Creools.
* Pesi. Gele kikkererwten.
* "Jonge koren". Maïskolven.
* Witwittie. Wijting.
* Bregedel, gegarandeerd dat dat van Indonesisch perkedel komt, zo'n soort burger van aardappel en vlees of vis.
En Dhen dheng (geen schrijffout) dat is dengdeng. Zie hier (alle links hier in een nieuw venster).
* Kow meti, cow meat. (Doksie: duck.)
* Koekoe. Koek(je).
* Taya. Tajer, taro.
* Soe moe tjoek. Zoals veel zaken in die boek fout geschreven en dus nergens te vinden op internet.
"Korenbloem"... (O wacht! Tarwebloem natuurlijk...) (Dat verklaart ook "korenmeel en hele korrels".)
Taro, tajer
Een paar recepten nader bekeken
Pepesan
In Indonesië ook wel pepes ikan.
Daar meestal met makreel, hier met witwittie (als u hebt opgelet weet u wat dat is).
Essentie: de vis ingepakt in sambal-kruidenpap, in bananenblad in de oven.
Indonesië: Spaanse pepers + trassi, knof, kemiri, djeroek poeroet, kokos, palmsuiker, citroen.
Suriname: + ui, kemiri, knof, citroen.
Het enige essentiële verschil: in Indonesië meer zoetzuur.
Sjoerkoro, zuurkool
Zuurkool wassen, = "minder zuur".
Zoutvlees (wat ontzout), aardappelen en ui bakken.
+ Tomaat!
Kroketten
Cassavepuree + bakkeljauw, ui, soepgroenten
Of + tempeh, knof, ui en lente-ui
Aardappelpuree met garnalen en ui
Seroendeng
Indonesië: ui, knof, laos, koriander, trassi, komijn, sereh, sambal, palmsuiker, tamarinde (zoetzuur weer).
Suriname: ui, knof, en hé: suiker en tamarinde, nu wel, masala(!), trassi, vetsin, pinda's.
Rempejeh
Ik heb het nooit gemaakt, zie hier, je kent het wel.
Dat gaan we eens maken.
Ik verbaasde me over "doe tijdens het frituren [van rijstebloem-maïzena-pap-husseltjes] steeds een deel van de pinda's in het beslag".
Maar als ik dat plaatje zie, tsja, dat moet inderdaad dan blijkbaar zo.
Djenang lot
Ik heb "zwarte" rijst, ketan hitam, "kleefrijst zwart", zie hier.
In Indonesië enkel gebruikt voor zoet spul, maar heerlijk gewoon als rijst. Notensmaak!
Daar maken ze ook zoiets als dit hier van. En ik kon maar geen recept vinden.
Ik zat al te denken (als je het kookt wordt het water enorm zwart) "tot pap koken in het kookwater".
En zie het Surinaamze recept nu, voor "Koek van zwart ketanmeel" (meel, maar dan kan je net zo goed de rijst tot pap koken).
Plus kokos plus suiker (palmsuiker ga ik gebruiken) en wat zout.
Taro-blad, tajer-blad
Wat gaan we maken?
Gestoofde varkenspoten
Gember, knof, ketjap, snees poeirie...
Kalfstong
Gekookt met soepgroenten, ui, peper, lauries, piment
Tomatensaus van de bouillon met peterselie, ui, Worcestershire
Bara
Zie hier.
Heerlijk met bakkeljauw.
Deze hier niet van gewoon deeg maar van gepureerde mung bonen, met bloem, ui, pepers, knof, masala, komijn, selderij...
Sopropo gevuld met gehakt
Zie de foto van die wrattenkomkommer boven.
Gevuld met gehakt dus, en met ui erdoor en tomatenpuree.
Semor gambas
Semor: smoor, stoof. Gambas: die vleugelkomkommer.
Met ui, knof, iets tomaat, trassi (Surinaamse trassi is heel anders dan Indonesische), salam, kippenbouillon, gerookte vis...
Snesie alesie
Snesie: Chinees.
Rijst met kippenbouillon, eieren, rum en gekookte ham.
Roti dhal (linzen) en roti ahlu bharie (aardappel).
Hindoestaans natuurlijk weer.
Sambal klappa
Kokossambal: kokos, trassi, kentjoer (ben ik aan verslaafd), palmsuiker, knof, pepers, tamarinde
Sambal tempeh
Geen sambal maar een sambalan, een sambal-gerecht
Drooggebakken tempeh, een soort tempeh kering dus. Wat enorm lekker is, net als drooggebakken aardappel. Gecoat met een laagje palmsuiker. Geglaceerd zeg maar.
Ui, knof, pepers, trassi, laos, wat tomaat, palmsuiker dus, salam, tamarinde.
Zo kan ie wel weer...
