De Dikke en zijn voorganger
De Boekenwereld: Eten en Boeken
Dat eerst maar even, want daar kwam het door.
Ter gelegenheid van de schenking van de boekencollectie van Van Dam aan Bijzondere Collecties van de UvA deze special.
Begint met een ronkend verhaal over De Dikke. Enfin. In het land der blinden...
"De schrijver [van de Dikke Van Dam] zet vele misverstanden recht en helpt allerlei mythen uit de wereld. Het boek getuigt van zijn niet-aflatende kruistocht tegen culinaire onkunde, fraude en waan." Enfin. Een self fulfilling prophecy dus.
"[...] culinair expert Jonah Freud [...]". Enfin. Hoor hier (alle links hier in een nieuw venster).
Wat er verder in staat is allemaal niet zo interessant. "Gezondheidsdenken in vroeg-moderne kookboeken" en zo.
En een verhaal over menseneters, waar kletskoek in staat. Batak (niet "Batakkers" dus) eten geen mensenvlees, de priesters gebruiken het in ceremonies. En dat ze daardoor getroffen zouden zijn door BSE is ook klets, want ze gebruiken de wang en de muis van de hand.
Het tijdschrift besluit met een verhaal van Grunberg. Over Grunberg.
Eric Esurio
Eén artikel is erg interessant, Eetgids, van Cornelis Jan Aarts.
Hij bespreekt de Parool restaurant-recensent Eric Esurio (mr. Dick Zijlstra, redacteur onderwijs Parool, en ook wel de dichter Eric van der Steen; Esurio betekent "Ik heb honger" in het latijn), De Dikke's voorganger dus.
Aarts meldt dat het boekje Uit eten onder 'n tientje in Amsterdam, de eerste compilatie van de Esurio stukjes uit 1971, in bibliotheken nauwelijks te vinden is. Dat kan zijn, maar ik vond alle vier de hier besproken boekjes meteen op Boekwinkeltjes, voor alles bij elkaar nauwelijks meer dan een tientje inclusief porti.
1971. Bedenk bij het lezen van de titel dat in 1970 in Euro's de prijzen van een pakketje algemene gebruiksartikelen een-vijfde was van de prijs in 2011. Maar ter correctie: er zitten sigaretten bij en benzine, spul wat relatief nog duurder is geworden. Zeg dat dat tientje in guldens, 5 Euro, nu 20 Euro is.
En voorgerecht hoofdgerecht glas wijn, want dat neemt Esurio, voor € 20,- moet je nu ook kunnen vinden, en dan heb ik het dus niet over fast food.
De tongue in cheek stijl lijkt wat op die van mr. E. Elias, en dus niet echt tongue in cheek.
"Zij durft dit te kiezen omdat het betrokken lam vermoedelijk van Texel, Tholen of Tiengemeten afkomstig is."
"[...] een bruin Carmiggelt café: sigarenrook, middelbare mannen die aan de toog hun dagelijkse portie ontsnapping staan te innen".
Wat viel op?
Op de rekening "2 soep f 1,30, 2 pils f 1,40, 2 koffie f 0,90, 1 zuurkool f 2,20, 1 haché f 1,85, 1 rode kool f 1,60".
"Een paar andere prijzen: uitsmijter f 2,20, aardappels vlees en groente f 2,60, puddinkjes f 0,60, eierpannekoek f 1,20, spekpannekoek f 0,90, limonades f 0,65"
Pas bij het 14e restaurant is er een gerecht niet echt goed.
ATVA: Amsterdams Tehuis voor Arbeiders (Marnixstraat 284-292). (Groningen: WEEVA, Woon- en Eethuis Voor Allen.)
Belegen brandewijn, fladderak, voorburg, bolsberry gin, frambozenbrandewijn.
"Pâté Corenwijn ('een verukkelijke pâté'), met daarin onder meer Bols corenwijn en jeneverbessen naar recept van Lodewijk Rodrigues".
Die Rodrigues, daar kwam ik vroeger wel eens."Hebt u lamstong?" -"Natuurlijk heb ik lamstong! Ik heb altijd lamstong!". Koeling in, blijft lang weg, verschijnt weer, "Maar vandaag niet".
Iets wat ik ga maken: Crêpe bordelaise. "met kippenlevers en champignons in een rode wijnsaus".
Sauce canadienne. Huhh?
Varkensvlees bakken... Bouillon en mosterd... Crème fraiche, z/p en wat laten sudderen.
Uit eten rond een tientje in Amsterdam
(Ik weet dat ú kunt lezen, maar zoekmachines kunnen géén plaatjes lezen. Ze kunnen wel de zogenaamde Alt, alternatieve teksten lezen voor blinden en slechtzienden, maar die hier toevoegen is enorm veel werk.)
1973
Dezelfde inhoud als het vorige boekje + nog eens twee keer zoveel. En wat stukjes uit periode 1 die niet in dat eerste boekje staan, want dan was het net wat meer dan een tientje (De Rivieren Taveerne, Vrijheidslaan 44; ik geef die adressen niet opdat u er heen gaat maar als u Amsterdam goed kent dan weet u misschien wat er nu zit in dat pand).
Uhh, het volgende had ook bij het vorige boekje kunnen staan.
Ik noteerde "Dit is 10 keer beter geschreven, 10 keer interessanter en 10 keer correcter dan dat geneuzel van De Dikke in Lekker Amsterdam.
Een wat betere tent. Maagdenkelder, Voetboogstraat 3.
Uiensoep f 2,25, borrelgarnituur f 4,-, portie mosselen f 3,50, paling met toast f 4,50, schelvislever met toast f 2,75, zalmmayonaise f 5,50, half dozijn escargots f 4,50, entrecôte maison f 8,75, tongfilets meunière f 8,75, Franse kaas f 4,75.
Tongfilets met escargots...
Gaan we maken!
Achterin naam, adres, telefoon, bereikbaarheid, openingstijden, gerechten en prijzen in het kort van alle restaurants. Ook Duits, Frans en Engels.
Vreemd gaan eten in Amsterdam
1974
Aarts bespreekt het niet, terwijl het op die prijzen na het interessantste boekje is van de drie.
Ook hier eten rond een tientje trouwens, nou ja, ietsje meer.
Vladimir, Amsteldijk 41, Joegoslavisch. Menu f 12,50: soep, forel, garnalen, inktvis, sla, pikante tomatensaus, puree, flensje.
Norway Inn, Kalverstraat 65, menu f 14,75 (uitgebreid buffet).
Hij vindt peking-eend in de verte naar speenvarken smaken, en dat is een heel juiste constatering.
Peking Garden, Koninginneweg 212,
Tortilla (Spaanse; eierstruif met aardappel) met garnalen, met asperges...
La Primavera, Peperstraat 25-27.
"Falafel wordt gemaakt van een grote capucijnerachtige peulvrucht met de kleur van onze witte boon".
Kikkererwt dus. (Trouwens van Kichererbse, wat weer een verbastering is van [pois] chiches.)
Adrian, Israelisch, Reguliersdwarsstraat 21.
Mosselen met cognac.
Suisse, Overtoom 5.
Doks met tausi saus, mooi. Eend (doksi, van duck) met tau si, die zwarte boontjes. Zie gisteren, die tofu.
Iwan, Surinaams, 2e Constantijn Huygensstraat 48.
Mizuyokan (zie hier; o ja, daar had ik die agar-agar voor gekocht; die bonen had ik al, voor bonenijs ook!).
"Tofu (ik weet niet wat dat is; de ober spreekt alleen moeilijk te volgen Engels)"
Toga, Weteringschans 128.
"Arak, van rijst gestookt".
Dat zou me verbazen want arak beras (van rijst dus) kom je buiten Bali nooit tegen. Arak tuak (van palmwijn, dezelfde palm, de Aren, als voor palmsuiker) des te meer. Arak beras trouwens, daar kan je mee mixen zonder dat je ijs nodig hebt, heel vreemd.
Indonesia, Singel 550.
"Koum Kouat (mandarijnenlikeur)"
"Sake, twee keer gegist bier"
Bollito di manzo in salsa verde, gekookt rundvlees met peterseliesaus.
Mirafiori, Hobbemastraat 2, de enige tent die ik ken. Bestaat denk ik nog wel.
Heerlijke Hapjes
Geschreven door B. J. Noorman.
Directeur van Hotel Polen.
Een borrelhapjesboek. Met ook een afdeling cocktails.
Deel één (zijn er nog meer?) van "De handig-om-te-weten-serie van Royco".
Wat doet dat hier?
Simpel: de echte auteur is Esurio.
Wat hij ook laat doorschemeren: "Ach, dat hotel Polen, waar B.J. Noorman niet de pollepel maar wel de scepter zwaait".
Wat moet je in huis hebben?
"Een zogenaamde lemonpeeler, wat in elk geval mooier klinkt dan citroenschiller - trouwens niet helemaal de juiste naam, want dit mesje stelt u in staat ook van andere vruchten dan citroenen de schil dermate dun te verwijderen dat er haast geen wit aan vast blijft zitten". En inderdaad, zie de afbeelding in het boekje, dat is zo'n langwerpige dunschiller (zie hier), heel iets anders dan dit hier.
Barquette Joinville
Sjiek hoor.
Korstdeegbakjes met garnalen en cocktailsaus. Als het goed is + kaviaar.
Roggebroodjes
Boter, bleu, cognac
Op zwart brood
Met blauwe druiven
"Snacks", dat zijn hapjes die meteen in meer stuks worden gemaakt, een klein etentje zeg maar.
TV-snack
4 ons kaas, 4 harde puntbroodjes, 1 dl mayonaise, 1 krop sla, 4 tomaten, 4 augurken, 4 plakken ham.
Een tijdsbeeld, voorwaar.
[Dit vond ik ondertussen nog.
* Beetje flauwe verhaaltjes van totaal onbekenden (Mary Schuurman, Wil de Kreuk)
* Zeurpietenverhaal van het Bedrijfschap Horeca
* Zeurpietenverhaan van Wina Born
* Enkele stukjes Carmiggelt (op een na niet bepaald zijn beste)
* Een heel aardig stukje van Esurio]
Hotel Polen
9 mei 1977
