Soorten smaak dan dus
Basis smaken
Zoet
Daar hoef ik niet veel over te vertellen.
Kinderen houden van zoet vanwege de smaak van de moedermelk (zie onder zuur!)
Er wordt dikwijls omschreven waar je zuur of bitter of... vindt, maar je leest nooit iets over waar je zoet vindt, dat is té obvious
Zuur
Dat wordt door de mens ervaren als het tegenovergestelde van zoet, maar chemisch is dat niet zo; chemisch is het tegenovergestelde van zuur zepig, maar ja, dat eten we niet...
Hoe mensen en dieren zuur registreren is nog steeds niet goed bekend...
Zuur zit in fruit, soms in wijn, en in bedorven melk
In de US krijgen kinderen minder moedermelk
Gevolg: Amerikaanse kinderen houden meer van zuur dan andere kinderen
Vandaar de populatiteit van Cry Babies, Warheads, Lemon drops, Shock Tarts en zure Skittles en Starburst's (allemaal op basis van o.a. citroenzuur)
Trouwens: lekker spul om mee te werken, citroenzuur...
Chemisch, maar niks mis mee (gezondheid en keuken)
Zout
Over zout valt heel weinig te vertellen
Enkel en alleen de aanwezigheid van natrium, eventueel kalium
Zout is natrium chloride, NaCl
Je kan ook smaakstof maken met, in plaats van Cl, NH4 (stikstof en waterstof) of Ca (calcium), maar dan krijg je eerder bitter dan zout
Bitter
Het meest gevoelig, het meest ongewenst
Maar zie!
Koffie, cacao, mate (zie hier; alle links hier in een nieuw venster; zjErba mAttee want Zuid-Amerikaans), allerlei aubergine- en komkommerachtigen, olijven. citroenrasp, koolsoorten (denk aan mosterd en zaden van die familie), molsla, krulsla / andijvie, cichorei...
Veel planten produceren bitter als waarschuwing Ik ben giftig (en de mens ontwikkelde veel methodes om te ontgiften)
Veel planten die niet giftig zijn doen dit na
Door koken heeft de mens veel detectie-vermogen voor bitterheid verloren
Umami
Dat is een eetlust opwekkende smaak
Van zoet wil je meer zoet eten, van umami wil je eten
Voornaamste dragers: paddo's, soja saus, kaas
Verder in gefermenteerd spul, en (deels dus ook) in spul wat je hebt laten verouderen
Ook in tomaten, granen, bonen
Ve-tsin...
Zoet heeft speciale receptoren, umami ook (ik bedoel: andere smaken worden geregistreerd door twee soorten receptoren)
Zout versterkt umami
Sojasaus zonder zout (een onmogelijkheid overigens) zou weinig umami smaken
Verdere smaken
Heet
Belangrijk in veel keukens
Ethiopië, Mexico, Peru, Hongarije, heel Azië...
Het is geen basis-smaak (maar wel in Aziatische ogen) want het komt niet van de smaak-papillen
Het werkt rechtstreeks op zenuwen
(Het werkt op je zenuwen)
Plekken waarmee je niet kunt proeven (behalve je tong) "proeven" het wel
Neusholte, onder je nagels, oog, wondje...
Koel
Munt, kamfer (Paradijskorrels!)
Gevoelloos
Pas op: een heel belangrijk aspect in de Szechuan, Japanse en Batak keuken
Altijd veroorzaakt door Szechuan peper (of planten in de familie), iha door het in olie te koken en die olie te gebruiken
Effect: andere smaken worden versterkt als een deel van je tong ongevoelig is geworden
Samentrekkend
Tannine, of Calcium oxalaat
Thee, rode wijn, rabarber, de schil van kaki, onrijpe banaan
"droog", "hard", "ruw", "zurig", "rubberig", (en bloedstelpend!)
Droge wijn is het tegendeel van zoete wijn, maar droge wijn hoeft niet persé "samentrekkend" te zijn, en "samentrekkende" wijn niet persé droog
Metalig
Wordt altijd als negatief ervaren
Galvanische reactie (stroom)
Oudere soorten zoetjes, bloed...
En allerlei mondziektes of werken met pesticides...
Kalkig
Nog weinig over bekend...
Receptoren enkel bekend van muizentongen, en menselijke hersenen en nieren en darmen
Vettig
Het is moeilijk onderscheid te maken tussen het proeven van vet (wat geheel een mechanische zaak is!) en het proeven van "vettig"
Vetzuren proeven we wel
Verschilt veel van mens tot mens
Hartig
Kokumi. mondvolheid
Weinig over bekend
Gerelateerd aan umami?
En ja, dan heb je natuurlijk nog temperatuur...
En je hebt super proevers (veel paddovormige papillen), nasmaak cq afdronk, aquired taste...
En nou ga ik Toemis oedang peteh maken, garnalen met peteh...
Doehoei!!
O, zie trouwens hier
"Hij is onder water geweest" (hoe weet je dat, vraag je dan)
"Er kwam water uit zijn mond" wat door de politie vertaald wordt als "spuugde hij allemaal water uit"
Daarna weer: "Er komt water uit zijn mond" (nou en?)
Hij schreeuwt, dus hij braakt dat op, en het komt dus niet uit de longen, maar wat ze wel denken, maar ja, waarom dan dus dat kind niet aan z'n voeten opgetild...
Het zal je kind maar zijn, met dat soort pliesie en ambulance...
