De Grote Jongens
(Eerste aflevering van deze serie zie hier; alle links hier in een nieuw venster)
Ik ga het niet naspellen, maar ff bekijken wat er voor interessants te ontdekken valt in de teksten van de grote jongens over ijs.
The Oxford Companion to Food
Naast Ice cream soda (zie gisteren), Ice cream cones (zie hierboven en hieronder) en Ice cream sundae (hier) een verhaal over Ice cream natuurlijk.
Van dat Sundae verhaal bestaat een leukere versie trouwens.
"In Manitowoc an ice cream parlour, owned by Georg Giffy, began to serve embellished ice creams on Sunday. One weekday a little girl ordered a dish of ice cream 'with stuff on it'. When told he only served it on Sunday, the child is supposed to have said 'Why, then, this must be Sunday, for its the kind of ice cream I want.'"
Het zou kunnen zijn dat ijs in de 10e eeuw is uitgevonden in China (NB we hebben het hier enkel over melk- of roomijs). En vanuit China via Afghanistan en de Perzen in India terechtgekomen.
India: kulfi, gemaakt van gereduceerde melk. 16e eeuws recept: met pistache en saffraan.
Van India naar het Midden-Oosten: salep ijs, zie hier. Met rozenwater, en pistache erover gesprenkeld. En natuurlijk mastiek ijs. Search the blog. In Libanon maken ze twee beroemde soorten ijs, met mastiek en salep, en met "apricot leather", dunne vellen gedroogde abrikozenmoes, die opgelost worden.
Maar goed. Italië (nog steeds de top) en in de 17e eeuw Frankrijk.
Engeland eind 17e eeuw.
Amerika 18e eeuw. En daar wordt het later enorm populair. Terwijl het op het continent nog steeds rijkelui's spul is, komt de mode nu vanuit Amerika overgewaaid naar de Europese middenklasse.
Enorm populair ook in Rusland, in de 18e eeuw.
Ook erg populair vrij vroeg al in de Philipijnen.
Ube ijs (van paarse yam, zie hier), macapuno ijs (een soort kokosnoot; zie hier), en maïs-kaas ijs (zie hier; dat jackfruit een soort vijg is, dat is gelul).
Artikel eindigt met "See also BOMBE, CASSATA and PARFAIT". Nou, vooruit dan.
Bombe zie hier.
Cassata (met gekonfijt fruit) zie hier.
Parfait zie hier.
Larousse Gastronomique
Behandelt ice cream (ik heb de Engelse editie; dat is handiger als je van boek naar boek wilt surfen) en ices (sorbet en zo) niet separaat.
Historie is hetzelfde verhaal, maar Frankrijk rond 1660 komt uitgebreider aan bod natuurlijk, met de Limonadiers, die roomijs én sorbets maken.
Eind 18e eeuw verschijnen de Bombes. Zie boven en lees hier.
Ook in die tijd: ijs van eigeel en siroop wordt de basis.
Wat later de befaamde Omelette Norvégienne. Ik kreeg er een op mijn Eerste Communie.
Lees hier en zie hier.
Nog wat later verschenen de coupes, de mousses en de parfaits.
Volgen verhalen over
* IJs in het algemeen
* Basismengsels
* Plain Fruit Ices with a Syrup base (sinaasappel, peren, mandarijn...)
* Plain Ice Creams (hazelnoot, plombières zie hier, thee-ijs; in ene schiet me te binnen groene thee-ijs, heerlijk, en hoe zou jasmijnthee-ijs smaken?)
* Fancy Ices (Bombe Grimaldi; Line the mould with vanilla ice cream; fill with mousse flavoured with kummel [de drank]; decorate with candied violets and pistachio nuts) (Idee: avocado-ijs met kummel!)
* Ice Coupes or Sundaes
* Iced Melbas (zie gisteren)
* Napolitan Ice Creams or Ice Gâteaux
* Iced Parfaits
* Water Ices (gremolatas, granités)
* Spooms
* Iced deserts or Sweets (Iced Pear Belle Angevine,,,)
Dictionnaire du Gastronome
De historie gaat verder terug.
China, vóór het jaar nul.
Alexander de Grote in 336 voór Christus (mengsels van fruit, honing en wijn, met sneeuw gekoeld).
Plinius de Oudere, 1e eeuw, en Nero maken soortgelijk spul.
Die Limonadiers maken ook bavaroises, en "geglaceerde kazen", ijs dat "kaas" heet omdat het ook in een vorm gemaakt wordt.
Ze begonnen met gesuikerd vruchtensap, daar kwam melk bij, later room, later eieren.
Eind 18e eeuw de Biscuit Glacé, zie hier.
Begin 20e eeuw de Nougat Glacé, maar dat is volgens mij hetzelfde als cassata.
1923 "ijs op een stokje" (in bioscopen!), en 1927 met chocolade erover! Amerika natuurlijk. Zie verderop.
Tips
IJs met lavendel, met basilicum (zoete Thaise!), met tijm, met ijzerkruid / ijzerhard.
Sabayons glacés...
The Oxford Companion to American Food and Drink
Ice cream makers, Ice cream molds, Ice creams and ices, Ice cream sodas.
"Ice cream did not originate in America."
Ik schreef al dat het in Amerika in ene erg populair werd. Dat was omdat in 1846 Nancy Johnson een goedkope ijsmachine uitvond.
Daarna weer een golf, 1920, prohibition.
Ice cream sandwiches zie hier, Ice cream popsicles (waterijsjes)...
IJs met chocolade en op een stokje? "In 1920 [1927?], Harry Burt of Ohio invented the 'Good Humor Ice Cream Sucker', a chocolate-covered ice cream on a stick. He also was the first to sell ice cream from trucks, decked out with jingle bells."
En die hoorntjes zouden uitgevonden zijn door een ijsverkoper die de puntglazen voor het ijs niet snel genoeg afgewassen kreeg.
Ik denk dat het -ook?-wat te maken heeft met die Franse om een stokje opgerolde wafeltjes, suiker in het beslag, worden dus hard bij afkoelen, en die dan gevuld met room of ijs.
In WO II was het Amerikaanse leger 's werelds grootste ijs-fabrikant.
1950 voorverpakt ijs in de supermarkt, tegelijkertijd met de introductie van betaalbare vrieskasten.
1960 Häagen-Dazs. Dat betekent niks! Moest alleen Europees en culi klinken!
Ice cream sodas: "They ranged from simple chocolate and strawberry sodas to the 'black cow' made from root beer syrup, vanilla ice cream, soda water, and whipped cream, to the fancifully named Minehaha and Floradora Brandy sodas."
Morgen de middelgrote en de kleine jongens, en dan lul ik vijf jaar niet meer over ijs...
[Jaja...]
Volgende aflevering zie hier